Wpływ żywienia na płodność kobiet.

Kontynuując temat płodności, zatrzymajmy się na chwilę przy kobietach.

Niepłodność kobiet najczęściej powiązana jest z zaburzeniami hormonalnymi (głównie zaburzeniami owulacji), powikłaniami związanymi z funkcjonowaniem jajników (np. zespół policystycznych jajników- PCOS), jajowodów (endometrioza) oraz macicy, lecz nie zapomnijmy, że na płodność mogą wpływać również zaburzenia psychiczne i seksualne.

I tak jak ostatnio, zacznijmy temat od makroskładników diety, czyli białek, tłuszczów i węglowodanów, które mogą wpływać na płodność kobiet.

Białka- spożycie codziennie jednej porcji mięsa czerwonego lub drobiowego, zwiększa ryzyko zaburzeń rozrodczości o 32%, dlatego tak ważne jest, by zamieniać mięso na produkty roślinne np. nasiona roślin strączkowych, żeby obniżyć ryzyko niepłodności. Białka pochodzenia roślinnego są bogate w argininę, niezbędną do wytwarzania tlenku azotu, który rozluźni mięśnie gładkie naczyń, dzięki czemu krew swobodniej płynie przez układ płciowy i ułatwia zagnieżdżenie się embrionu.

Ciekawą kwestią jest spożywanie produktów mleczny o niskiej zawartości tłuszczu tzw. produkty light, „0 %”. Oprócz zdecydowanie mniejszej zawartości witaminy D, sama technologia produkcji odtłuszczonego mleka może prowadzić do zaburzeń hormonalnych w organizmie, łącznie z wystąpieniem mniejszej ilości estrogenu i progesteronu oraz dominacji męskich hormonów, prowadząc do nieprawidłowych owulacji. Dlatego wybierajmy produkty mleczne o średniej zawartości tłuszczu np. mleko 2%, ser twarogowy półtłusty.

Tłuszcze- w diecie kobiet należy zwrócić uwagę na większe spożycie kwasów jedno- i wielonienasycownych (źródła to np. oliwa z oliwek oraz olej rzepakowy), obniżenie spożycia tłuszczów trans, czyli pełnotłustego mleka, serów podpuszczkowych, śmietany, oleju palmowego. Nie zapomnijmy również o prawidłowym stosunku kwasów omega-3 do omega-6, wrzućmy do jadłospisu tuńczyka, łososia, makrele, olej z orzechów włoskich, olej lniany.

Węglowodany- stężenie glukozy i insuliny dość mocno skorelowane jest z całą gospodarką hormonalną, a zbyt duże ilości doprowadzają do zaburzeń owulacji. Dlatego warto wybierać produkty o niskim IG i zawierające błonnik, które nie prowadzą do skoków stężenia glukozy i insuliny (pieczywo z pełnego przemiału, grube kasze, warzywa i owoce, unikanie białego pieczywa, ciast, słodyczy i produktów zawierających cukier ).

Mówiąc o wpływie żywienia, nie sposób również nie wspomnieć o wpływie masy ciała na płodność kobiet. Niestety tzw. „dieta zachodnia” powoduje ciągły wzrost masy ciała, a nadwaga i otyłość ma ogromny wpływ na proces reprodukcji. Otyłości typu brzusznego, której często towarzyszy współwystępowanie insulinooporności i hiperinsulinemia, uznana jest za najbardziej problematyczny typ otyłości, jeśli chodzi o płodność. Sama tkanka tłuszczowa jest wysoce reaktywną tkanką, która prócz funkcji magazynowej, wpływa na funkcjonowanie hormonów takich jak hormon wzrostu (hormon odpowiedzialny za wytwarzanie plemników i komórek jajowych), leptyny i greliny (hormony głodu i sytości).

Nie tylko nadwaga i otyłość mogą zakłócić płodność kobiet, lecz także niedobór masy ciała. Dochodzi tutaj również do zaburzeń hormonalnych i metabolicznych, co wiąże się z zakłóceniem owulacji i miesiączkowania oraz obniżenia poziomu estradiolu, odpowiedzialnego za poprawne działanie układu rodnego.

Jak możemy również wpłynąć pozytywnie na szybsze zajście w ciąże- umiarkowana aktywność fizyczna. U kobiet z prawidłową masą ciała zaleca się minimum 30 min dziennie ćwiczeń, u kobiet z nadwagą można zwiększyć ten czas do 60 min. Pamiętajcie, że spacery czy jazda na rowerze to też aktywność, a niedoceniana aktywność spontaniczna, czyli sprzątanie, wchodzenie po schodach, prasowanie czy prace w ogrodzie, poprawią nie tylko bilans kaloryczny, ale również samopoczucie.

Podsumowując, ważnym elementem mającym wpływ na płodność kobiet i mężczyzn, będzie utrzymanie prawidłowej masy ciał oraz zachowanie równowagi oksydo-redukcyjnej. Dlatego zastosowanie modelu diety śródziemnomorskiej, czyli bogatej w warzywa i owoce, ryby, owoce morza, chude mięso, nabiał o średniej zawartości tłuszczu, zboża, oleje roślinne oraz warzywa strączkowe, orzechy i nasiona, będzie najkorzystniejszym modelem diety. A dodatkowa aktywność fizyczna, zmniejszenie spożycia alkoholu, palenia papierosów oraz stresu wspaniale wzmocni organizm.

Bibliografia: 

Barbara Sawaniewska, Danuta Gajewska, Ewa Lange "Wpływ sposobu żywienia na płodność kobiet i mężczyzn" Kosmos problemy nauk biologicznych 2019, tom 68, nr 2, 227-237

Dorota Szostak-Węgierek "Sposób żywienia a płodność" Medycyna Wieku Rozwojowego, 2011, XV, 4

Moniak Bojanowska, Małgorzata Kostecka "Dieta i styl życia jako czynniki wpływające na płodność" Kosmos problemy nauk biologicznych 2018, tom 67, nr 2, 425-439