Wpływ żywienia na płodność mężczyzn.

W naszym zabieganym świecie coraz częściej spotykamy się ze zjawiskiem niepłodności. Według szacunkowych statystyk światowych problem niepłodności dotyczy 10-18% populacji. Do najczęstszych przyczyn należą zaburzenia owulacji u kobiet, natomiast w przypadku mężczyzn, są to nieprawidłowe parametry nasienia i zaburzenia hormonalne.

Niestety na zaburzenia płodności aktualnie uznaje się również nieracjonalną dietę tzw. „zachodnie żywienie” i niewłaściwy styl życia, a zwłaszcza spożywanie wysoko przetworzonej żywności, dodatkowy brak aktywności fizycznej oraz częste sięganie po używki takie jak: alkohol, papierosy czy kawa.

Na zaburzenia płodności u mężczyzn, duży wpływ mają nasilone procesy wolnorodnikowe. Plemniki mają ograniczoną ochronę antyoksydacyjną, są wrażliwe na szkodliwe działanie stresu oksydacyjnego, który uszkadza błony komórkowe i DNA plemników. Dlatego niskie spożycie antyoksydantów, przede wszystkim witaminy C i likopenu, łączy się z gorszą jakością nasienia.

Zacznijmy od makroskładników diety, czyli białek, tłuszczów i węglowodanów.

Białko jest podstawowym składnikiem każdej komórki ciała, dlatego tak ważne są w naszej diecie. Podstawą stają białka pochodzenia zwierzęcego, natomiast zauważa się korzystne działanie na organizm, gdy zamienimy choć w niewielkim stopniu białko zwierzęce na roślinne. Dlatego dobrze jest zamiast mięsa, wrzucić porcje nasion roślin strączkowych. Taka zamiana powoduje znaczący spadek ryzyka niepłodności.

Tłuszcze- ważny składnik diety, potrzebny dla organizmu, ale tak trudny do zbilansowania. Tzw. dieta zachodnia powoduje przekroczenie norm zapotrzebowania i wpływa na zwiększenie masy ciała. Mężczyźni, którzy spożywali nasycone kwasy tłuszczowe na poziomie co najmniej 15,2% wartości energetycznej ich zwyczajowej diety charakteryzowali się gorszymi parametrami nasienia i ilością plemników. Podobne zależności były w przypadku kwasów tłuszczowych trans. Obserwujemy, że na płodność mężczyzn dość mocno wpływają nienasycone kwasy tłuszczowe, a dokładnie stosunek kwasów omega-3 do omega-6. Im więcej kwasów omega-6 w diecie tym mniejsza koncentracja plemników w nasieniu i ich ruchomość.

Węglowodany- podstawa diety, ale istotny jest rodzaj spożywanych węglowodanów. U mężczyzn częste spożywanie żywności przetworzonej, a tym samym łatwo przyswajalnych węglowodanów prostych, prowadzi do wzrostu glikemii i rozwoju insulinooporności, co może powodować wzrost stresu oksydacyjnego, negatywnie wpływającego także na jakość nasienia.

Zalecenia:

• mięso zamień na nasiona roślin strączkowych

• dorzuć do dań słonecznik, pestki dyni, sezam, orzechy

• przynajmniej raz w tygodniu spożywaj ryby np. łosoś, makrela, dorsz, halibut

• do sałatek używaj oleju lnianego

• produkty zbożowe wybieraj te z pełnego przemiału

• zadbaj o spożycie 4-5 porcji warzyw w ciąg dnia

• spożywaj sezonowe owoce

O jakie witaminy warto wzbogacić dietę mężczyzn? Zacznijmy od witaminy A, C, E, a dodatkowe spożycie β-karotenu i luteiny wiązała się ze zwiększoną ruchliwością plemników. Zaznaczmy, że w pierwszej kolejności próbujemy zmodyfikować sposób żywienia, dopiero w kolejnym kroku włączamy suplementację.

Źródłem m.in. witaminy E są: migdały, orzeszki ziemne, kukurydza, zarodki pszenicy, zarodki kukurydzy, oleje roślinne np. olej sojowy, oliwa z oliwek; szpinak, papaja i ciemnozielone warzywa.

A witamy C: czerwone porzeczki, melony, jagody, truskawki, ananasy, kiwi, kapusta, brokuły, pomidory, pomarańcze, cytryny i inne owoce cytrusowe.

Na co warto jeszcze zwrócić uwagę:

• kwas foliowy połączony z cynkiem zwiększa stężenie plemników

• witamina D – poprawia ruchomość plemników- źródła: jaja, tłuste ryby, nabiał

•  koenzym Q10, który prowadzi do zwiększenia liczby plemników i ich ruchliwości, naturalnych źródeł jest mało np. owoce morza i mięso

Podsumowując, wprowadzenie podstawowych zasad diety śródziemnomorskiej w diecie mężczyzny może skutecznie wpłyną na parametry płodności.

Bibliografia: 

Karolina Wiktorowicz, Katarzyna Okręglicka, Aneta Nitsch-Osuch "Wpływ sposobu żywienia na płodność mężczyzn" Forum Medycyny Rodzinnej 2019, tom 13, nr 3, 133–140

Barbara Sawaniewska, Danuta Gajewska, Ewa Lange "Wpływ sposobu żywienia na płodność kobiet i mężczyzn" Kosmos problemy nauk biologicznych 2019, tom 68, nr 2, 227-237

Dorota Szostak-Węgierek "Sposób żywienia a płodność" Medycyna Wieku Rozwojowego, 2011, XV, 4

Moniak Bojanowska, Małgorzata Kostecka "Dieta i styl życia jako czynniki wpływające na płodność" Kosmos problemy nauk biologicznych 2018, tom 67, nr 2, 425-439